บ้านทุกหลังทาสีดำ จึงถูกเรียกว่า บ้านดำ ส่วนคำว่า นางแล นั้น เป็นตำบลแห่งหนึ่งของจังหวัดเชียงราย เจ้าของบ้านดำแล คือ คุณ ถวัลย์ ดัชนี ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลปะ ที่ชอบเรียกตัวเองว่านักวาดรูปทั้งๆที่เป็นศิลปินระดับโลก ที่มีวุฒิถึงระดับดอกเตอร์
บ้านดำนางแลประกอบไปด้วยบ้านขนาด และรูปทรงต่างๆกว่าสามสิบหลัง มีอยู่หลังหนึ่งเป็นศาลาใหญ่มาก จนถูกเรียกว่า มหาวิหาร บ้านดำนางแล นอกจากเป็นบ้านพักของศิลปินใหญ่ถวัลย์ ดัชนี แล้ว ยังเป็นที่ทำงานและแสดงภาพของเจ้าของบ้านด้วย
ซึ่งผลงานศิลปะแต่ละชิ้นราคาหลายล้านบาท โดยใช้เวลาวาดไม่กี่นาที บ้านทุกหลังเจ้าของบ้านเป็นผู้ออกแบบเองทั้งสิ้น จึงเป็นรูปแบบที่แปลกและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แค่ได้เห็นรูปแบบอาคารและการจัดวางหินก้อนน้อยใหญ่ก็น่าดูแล้ว หากเข้าไปดูภายในบ้านแต่ละหลังก็จะได้เห็นอะไรต่ออะไรมากมาย ที่เจ้าของบ้านเก็บสะสมไว้ เช่น เครื่องประดับที่ทำด้วยเงิน หนังสัตว์ กระดูกสัตว์ และเขาสัตว์แทบทุกชนิด มากที่สุดก็คือเขาควาย
แล้วยังมีเครื่องใช้ที่ทำด้วยโลหะประเภท ดาบ กระบี่ มีด ที่มีรูปร่างแปลกตาที่ไม่เคยเห็นมาก่อน ประเภทไม้แกะสลักเป็นรูปช้าง และสัตว์ชนิดอื่นก็มีไม่น้อย ถึงแม้ของทุกชิ้นที่ศิลปินเอกท่านนี้สะสมไว้มีจำนวนมากก็จริง แต่ได้จัดวางไว้อย่างมีศิลปะ จึงทำให้น่าดูไม่รก ไม่เพียงน่าดูเท่านั้น ยังทำให้มีจิตนาการไปกับสิ่งที่ได้เห็นด้วย
บ้านดำนางแลจึงเหมือนเป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะ ประเพณีไทย ที่มีค่ายิ่ง แล้วยังมีแห่งเดียวที่ไม่เหมือนบ้านของผู้ใดในโลกนี้
การเดินทาง บ้านดำนางแลอยู่ห่างจากตัวเมืองเชียงรายไปตามถนนสู่อำเภอแม่สายประมาณ 10 กิโลเมตร ตั้งอยู่ในซอย 1 บ้านแม่ปูคา หมู่ 13 ตำบลนางแล อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย
ที่มาข้อมูล:มหัศจรรย์เมืองสยาม
บ้านดำนางแลประกอบไปด้วยบ้านขนาด และรูปทรงต่างๆกว่าสามสิบหลัง มีอยู่หลังหนึ่งเป็นศาลาใหญ่มาก จนถูกเรียกว่า มหาวิหาร บ้านดำนางแล นอกจากเป็นบ้านพักของศิลปินใหญ่ถวัลย์ ดัชนี แล้ว ยังเป็นที่ทำงานและแสดงภาพของเจ้าของบ้านด้วย
ซึ่งผลงานศิลปะแต่ละชิ้นราคาหลายล้านบาท โดยใช้เวลาวาดไม่กี่นาที บ้านทุกหลังเจ้าของบ้านเป็นผู้ออกแบบเองทั้งสิ้น จึงเป็นรูปแบบที่แปลกและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แค่ได้เห็นรูปแบบอาคารและการจัดวางหินก้อนน้อยใหญ่ก็น่าดูแล้ว หากเข้าไปดูภายในบ้านแต่ละหลังก็จะได้เห็นอะไรต่ออะไรมากมาย ที่เจ้าของบ้านเก็บสะสมไว้ เช่น เครื่องประดับที่ทำด้วยเงิน หนังสัตว์ กระดูกสัตว์ และเขาสัตว์แทบทุกชนิด มากที่สุดก็คือเขาควาย
แล้วยังมีเครื่องใช้ที่ทำด้วยโลหะประเภท ดาบ กระบี่ มีด ที่มีรูปร่างแปลกตาที่ไม่เคยเห็นมาก่อน ประเภทไม้แกะสลักเป็นรูปช้าง และสัตว์ชนิดอื่นก็มีไม่น้อย ถึงแม้ของทุกชิ้นที่ศิลปินเอกท่านนี้สะสมไว้มีจำนวนมากก็จริง แต่ได้จัดวางไว้อย่างมีศิลปะ จึงทำให้น่าดูไม่รก ไม่เพียงน่าดูเท่านั้น ยังทำให้มีจิตนาการไปกับสิ่งที่ได้เห็นด้วย
บ้านดำนางแลจึงเหมือนเป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปะ ประเพณีไทย ที่มีค่ายิ่ง แล้วยังมีแห่งเดียวที่ไม่เหมือนบ้านของผู้ใดในโลกนี้
การเดินทาง บ้านดำนางแลอยู่ห่างจากตัวเมืองเชียงรายไปตามถนนสู่อำเภอแม่สายประมาณ 10 กิโลเมตร ตั้งอยู่ในซอย 1 บ้านแม่ปูคา หมู่ 13 ตำบลนางแล อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย
ที่มาข้อมูล:มหัศจรรย์เมืองสยาม